قلاویز ابزاری است که برای دنده کردن و یا ایجاد رزوه در قطعات به کار می‌رود؛ منظور از قطعات، سطوح داخلی قطعات، مانند مهره میباشد؛ در واقع قلاویز ابزاری است که با تراشیدن و ایجاد رزوه باعث دنده شدن قسمت‌های داخلی سطوح مختلف از جمله پلاستیک، فلز، چوب و… میشود. هم‌چنین به فرآیند ایجاد رزوه در قطعات، قلاویزکاری گفته میشود.
قلاویز در دو نوع دستی و ماشینی وجود دارد که مسلما استفاده از قلاویز ماشینی راحت‌تر می باشد. در قلاویز دستی ابتدا باید توسط دریل، سوراخ مناسبی را با قطر لازم در سطح مورد نظر ایجاد کرد و سپس از قلاویز برای ایجاد دنده داخل سوراخ استفاده کرد؛ مراحل کار به این صورت است که باید ابتدا قلاویز را نیم دور یعنی 180 درجه در جهت راست چرخاند و سپس نصف نیم دور یعنی یک چهارم دوربه سمت چپ برگرداند؛ علت این کار این است که با این روش براده‌های جدا شده از روی سطح کار کنده شوند. این دو مرحله چندین بار به همین ترتیب تکرار می‌شوند تا رزوه‌کاری به طور کامل انجام شود.
آموزش کار با قلاویز دستی
در آموزش کار کردن با قلاویز ابتدا پس از ایجاد سوراخ اولیه با مته حالا نیاز است تا قلاویز مشخص شده را بردارید و شروع به کار کنیم. البته قلاویز های دستی به سه صورت و سه مرحله ای هستند. یعنی دارای سه قلاویز دستی به شکل های قلاویز دستی پیشرو، میان رو و پس رو هستند. ابتدا باید قلاویز پیش رو را بردارید. انتهای قلاویز پیش رو به صورت چهار گوش است و انتهای آن یک خط میباشد. سپس آن را در دسته قلاویز جایگذاری میکنید. قطعه مورد نظر را داخل یک گیره میبندیم. در نهایت قلاویز به صورت عمودی وارد سوراخ میشود و حالا باید آن را به شکل کاملا آرام بچرخانید. حالا برای خروج براده پس از هر دور چرخش، یک چهارم دور را عکس میکنیم. البته آموزش کار کردن با قلاویز به همین سادگی ها هم نیست و نیاز به تجربه هم دارد.
برای راحت تر شدن عملیات براده برداری و تسهیل در انجام کار، پیشنهاد میشود تا از آب و صابون در هنگام عملیات استفاده کنید. این مرحله را تا زمان خروج قلاویز ادامه دهید . حالا نوبت به استفاده از قلاویز های میان رو و پس رو است. مراحل بالا را یکبار در ابتدا برای قلاویز میان رو که انتهای ان دو خط دارد انجام دهید. سپس همین عملیات را برای قلاویز پس رو نیز انجام دهید تا زمانی که کار قلاویز کاری به پایان برسد.
