کولیس ابزاری برای اندازه‌گیری دقیق است. ابزاری که پیشینه ساختش به هزاران سال قبل بازمی‌گردد. از این ابزار کاربردی برای اندازه‌گیری قطر داخلی و خارجی اجسام استفاده می‌کنند. پراستفاده‌ترین نوع این ابزار، کولیس ورنیه است. برای خواندن کولیس ورنیه ابتدا باید اجزای مختلف این ابزار را بشناسید. کولیس خوانی مهارتی است که در فعالیت‌های مهم صنعتی و کارگاهی کاربرد دارد.
اجزای کولیس ورنیه
ورنیه بین استادکاران به کولیس ساده معروف است. این ابزار شبیه به خط‌کش‌های معمولی است با این تفاوت که در بالای آن دو شاخک متحرک برای اندازه‌گیری قطر داخلی و خارجی اجسام تعبیه شده‌است.
این ابزار به طور معمول با مقیاس‌های سانتی‌متر، میلی‌متر و اینچ درجه‌بندی می‌شود. اجزای این وسیله عبارت انداز:
- بدنه ثابت خط‌کش
- بدنه متحرک
- فک داخل سنج
- فک خارج سنج
- پیچ نگهدارنده
- تیغه عمق سنج
آموزش کولیس خوانی
کار با کولیس عملیات پیچیده‌ای نیست. تنها کافی است کولیس را به طور افقی یا عمودی بر روی شیء مورد نظر قرار دهید. به عنوان مثال قرار است قطر خارجی یک مهره ساده را اندازه‌گیری کنید. برای استفاده از کولیس باید مراحل زیر را طی کنید.
۱- محاسبه خطای صفر کولیس
برای محاسبه و رفع خطای صفر، لازم است پیچ نگهدارنده را باز کنید. سپس موقعیت صفر را در خط کش اصلی و ورنیه یا همان بدنه متحرک، تراز کنید.
۲- کولیس را روی شی مورد نظر قرار دهید
در گام دوم باید کولیس را روی شیء مورد نظر قرار دهید. اگر قرار است قطر خارجی شیء مورد نظر محاسبه شود، شاخک بزرگ کولیس را به اندازه قطر خارجی شی باز کنید و سپس پیچ نگهدارنده را تثبیت کنید.
۳- عدد قسمت متحرک را یادداشت کنید
بعد از تثبیت پیچ نگهدارنده در پروسه کولیس خوانی، عدد روی قسمت متحرک را بخوانید و یادداشت کنید.
۴- عدد اعشاری کولیس را محاسبه کنید
برای به دست آوردن قسمت اعشاری، با دقت خط‌های قسمت متحرک و خط‌کش اصلی را بررسی کنید تا خطی از قسمت متحرک را که برخطی از خط کش اصلی به طور کامل منطبق است، پیدا کنید. در این مرحله با توجه به دقت کولیس (۰.۰۱ – ۰.۰۲ – ۰.۰۵) عدد به دست آمده را در دقت کولیس ضرب کنید.
۵- عدد نهایی کولیس را محاسبه کنید
در گام آخر نیز با جمع عددهای به دست آمده، عدد نهایی کولیس به دست می‌آید.
نکات مهم در رابطه با استفاده از کولیس
در هنگام استفاده از کولیس باید به موارد زیر توجه کرد:
- کولیس را به طور مستقیم و موازی با شیء قرار دهید
- تساوی نبضات کولیس می‌تواند دقت اندازه‌گیری را بیشتر کند
- در هنگام خواندن کولیس به اعداد اعشاری دقت کنید
- قبل از استفاده از کولیس، مطمئن شوید که آن درست کالیبره شده و در وضعیت عملکرد صحیح قرار دارد.
برای دیدن آموزش های دیگر ابزارها را در سایت ابزار مهر کلیک کنید
ممکن است به اصطلاحات ابزاری علاقه داشته باشید.